تخمین و ارزیابی ردپای آب آبی و آب سبز محصولات عمده مورد کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

نویسندگان

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: شاخص ردپای آب به عنوان یک شاخص جهانی نشان‌دهنده مقدار واقعی آب مصرفی بر اساس شرایط و اقلیم هر منطقه می‌باشد. این شاخص برای اولین بار توسط هواکسترا‌ (2002) معرفی گردید(7). بعد از آن این مفهوم به طور گسترده در جهان به کار گرفته شد (فرامرزی و همکاران، 2009؛ اخوان و همکاران، 2009؛ یو و همکاران، 2010؛ عربی و همکاران، 2012؛ گربنز لینز و همکاران، 2013؛ ژو و همکاران، 2015) (4، 1، 13، 3، 5، 11). هدف از این تحقیق نیز محاسبه ردپای آب محصولات عمده کشت شده در محدوده حوضه آبریز دریاچه ارومیه می‌باشد. در این فرآیند به منظور برنامه ریزی کلان و صحیح در بخش کشاورزی و حفظ منابع آب، دو جزء سبز و آبی تفکیک گردیدند. مواد و روش ها: جهت بررسی ردپای آب محصولات در قسمت‌های مختلف حوضه دریاچه ارومیه، کل حوضه موردمطالعه به هفت منطقه تقسیم‌بندی گردید سپس برای هر منطقه یک ایستگاه به‌عنوان ایستگاه مبناء انتخاب گردید. در این راستاء ایستگاه‌های سلماس، ارومیه، مهاباد، تکاب، تبریز، مراغه و سراب به‌عنوان ایستگاه‌های مبنا معرفی گردیدند. در این تحقیق برای بررسی ردپای آب محصولات زراعی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پنج محصول عمده در حوضه شامل، گندم، چغندرقند، گوجه‌فرنگی، یونجه و ذرت مورد بررسی قرار گرفته و رد‌پای آب آن‌ها محاسبه گردید. از نرم‌افزار CropWat 8.0 به‌منظور محاسبه تبخیر-تعرق و نیاز آبی گیاهان استفاده شد. داده‌های مورد نیاز جهت محاسبه تبخیر و تعرق شامل دمای حداقل، دمای حداکثر، درصد رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، سرعت باد و بارندگی در مقیاس ماهانه از سازمان هواشناسی کشور تهیه گردید. پس از مرتب‌سازی داده‌ها به نرم‌افزار معرفی گردید و ردپای آب محصولات محاسبه گردید. یافته ها: نتایج حاصل از محاسبات ردپای آب در دو جزء (آبی و سبز) نشان داد که متوسط سالانه آب مصرفی محصولات غالب تولید شده در حوضه حدود m3/ton 3547/83 می‌باشد که از این مقدار سهم دو جزء آب سبز و آبی به ترتیب‌ 25 درصد و 75درصد می‌باشد. همچنین‌ نتایج نشان داد که در بین محصولات مورد مطالعه، گندم(1874/99 m3/ton) و یونجه (1056/26 m3/ton) بیشترین ردپای آب را در بین محصولات حوضه دارا بودند. در حالی که نسبت آب آبی به سبز بالاترین مقدار را برای ذرت علوفه‌ای و چغندرقند داشته‌اند. نتایج حاصل از پهنه‌بندی نیز حاکی از بالا بودن میزان آب آبی در دشت‌های تبریز و مراغه و قابل توجه بودن ردپای آب سبز در دشت‌های ارومیه و تکاب می‌باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق محصولاتی نظیر گندم و یونجه که نسبت آب سبز بیشتری نسبت به سایر محصولات دارند برای کشت در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می‌گردد. لازم به ذکر است که زمانی این امر به‌صورت مؤثر عملی خواهد بود که به بررسی سایر محصولات در اقلیم‌های مختلف کشور و در سایر استان‌ها پرداخته شود و با دید کلان برنامه‌ریزی‌های صحیح، هدفمند و یکپارچه در بخش کشاورزی و الگوی صحیح کشت انجام گردد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مطالعه شاخص ردپای آب برای محصولات غالب مورد کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و ارتباط آن با مدیریت آبیاری

شناسایی و ارزیابی مقدار آب واقعی مورد استفاده محصولات مختلف کشاورزی دارای اهمیت بالایی بوده و چنین ارزیابی می­تواند در شناخت و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مصرف آب کشاورزی بسیار موثر باشد. در این تحقیق به­منظور ارزیابی وضعیت محصولات تولیدی از نظر آبیاری و آب مصرفی به ازاء محصول تولیدی کشاورزی، از شاخص­­های تأمین نسبی آب آبیاری (RIS) (شاخصی که بیشتر از 1 بیانگر مصرف بیشتر و کمتر از 1 بیانگر م...

متن کامل

ارزیابی تغییرات ردپای آب محصولات زراعی حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از روش LMDI

شاخص­های مؤثری مانند ردپای آب لازم است در تخصیص بهینه منابع آب مدنظر قرار گیرند. در این مطالعه از شاخص ردپای آب با در نظر گرفتن مصارف مستقیم و غیرمستقیم آب در سه بخش منابع آب آبی، سبز و خاکستری، به­منظور برآورد میزان کل آب مصرفی توسط محصولات زراعی در حوضه دریاچه ارومیه استفاده گردید. جهت تحلیل جداگانه عوامل مؤثر در روند تغییرات ردپای آب، روش LMDI (شاخص لگاریتم میانگین انحرافات) به­کار گرفته شد....

متن کامل

ارزیابی آب تجدیدپذیر حوضه آبریز دریاچه ارومیه با کمک مدل GLEAM

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی و یکی از دریاچه‌های بسیار شور جهان است. مساحت حوضه آبریز آنKm2 51876 است. در سال‌های اخیر به علت برداشت بی‌رویه از منابع آب، پروژه‌های جاه‌طلبانه و کاهش بارش‌ها، تراز سطح دریاچه با افت چشمگیری روبرو شده است. یکی از عوامل مهم برای بررسی کاهش تراز دریاچه ارومیه، ارزیابی بیلان آبی حوضه آبریز آن می‌باشد که در این تحقیق، جهت ارزیابی بیلان آبی از روش‌های مختلفی ما...

متن کامل

چالش‌ها و تقابل تامین آب کشاورزی و حقابه محیط‌زیستی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

یکی از مسائل مهم امروز کشور ما بحث احیای دریاچه ارومیه می‌باشد که از سال 1387 شمسی مورد توجه دولت و برنامه‌های توسعه قرار گرفته است. مسلما از دلایلی که علی‌رغم این تلاش‌ها و هزینه‌های سنگین آن تاثیری چندانی بر وضعیت دریاچه نداشته، تبعات تخصیص آب به دریاچه بر بخش کشاورزی می‌باشد. بدین منظور این تحقیق در تلاش است بطور کمّی، این تبعات را بر کشاورزی استان‌های مرزی دریاچه نشان دهد. بدین منظور یک دوره...

متن کامل

ارزیابی پیامدهای احتمالی انتقال آب حوضه زاب به دریاچه ارومیه

تأمین آب مطمئن یکی ازچالش‌های اساسی قرن حاضراست. یکی از راهکارهای تأمین آب، طرح انتقال بین‌حوضه‌ای آب است که می‌تواند در برخی موارد مفید و نجات‌بخش حوضه مقصد باشد. یکی از این طرح‌ها که اخیراً مورد بحث قرار گرفته است طرح انتقال آب از حوضه آبخیز رودخانه زاب به دریاچة ارومیه است؛ لذا هدف این پژوهش، آن است که با بهره‌گیری از نظر یکصد نفر از کارشناسان و متولّیان ذی‌ربط، پیامدهای آمایشی (مثبت و منفی) ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 23  شماره 3

صفحات  337- 344

تاریخ انتشار 2016-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023